Kanakan Da Katlam

ਕਣਕਾਂ ਦਾ ਕਤਲਾਮ ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੀ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਹਕੀਕਤਾਂ ਅਤੇ ਗਾਹਰੀ ਸਮਝ ਵਾਲੀ ਨਾਵਲ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸਾਨੀ ਜੀਵਨ, ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦੇ ਭ੍ਰਮ, ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਰਹੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਗਰੀਬ ਕਿਸਾਨ, ਮਜ਼ਦੂਰ ਅਤੇ ਔਰਤ ਵਰਗ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਨੂੰ ਬੇਨਕਾਬ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਉਪਰ ਦਿੱਤੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ “ਮੀਤੋ” ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਪਾਤਰ ਹੈ ਜੋ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅੱਖੀ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਸੁਪਨੇ ਜਾਂ ਚਿੰਤਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਵੇਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੀ ਚੱਕੀ ਨੇ ਸਭ ਕੁਝ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਕਈ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, ਜਦ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਅਸਲ ਜਗ੍ਹਾ ਵੇਖੀ, ਤਾਂ ਉਥੇ ਕੋਈ ਅਸਥਿਤੀ, ਕੋਈ ਅਕਾਰ, ਕੋਈ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨਹੀਂ ਸੀ — ਸਿਰਫ਼ ਦਿਨ ਦਾ ਚਮਕਦਾਰ ਚਾਨਣ ਅਤੇ ਖਾਲੀਪਨ।
ਸੂਝਵਾਨ ਚਿੱਤ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਈ ਸੱਤ ਕਿਲਿਆਂ ਦੀ ਹੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ — ਇਹ ਤਾਂ ਮੀਤੋ ਦੀ ਹੋੜ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਸੱਤ ਕਿਲੇ ਨਹੀਂ ਰਹੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੀਤੋ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਵੀ ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਨਹੀਂ ਰਹੀਆਂ।
ਕਣਕਾਂ ਦਾ ਕਤਲਾਮ ਕਿਸਾਨੀ ਜ਼ਮੀਨਾਂ, ਨਫੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਮਿਹਨਤ, ਆਤਮ-ਗੌਰਵ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਧੀ ਵਿਧਾਨਾਂ ਦੀ ਉਹ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਰੋਟੀ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਆਦਮੀ ਦੀ ਘਾਟ ਤੇ ਨੀਤੀਕ੍ਰਮ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।