Shaheed Udham Singh

ਮਹਾਨ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਸਰਦਾਰ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਬਿਆਨਦੀ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਗੁਲਾਮੀ ਦੀਆਂ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਕੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ, ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਸੈਂਟਰਲ ਖ਼ਾਲਸਾ ਯਤੀਮਖ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਬੀਤਿਆ ਸਮਾਂ ਵੀ ਚਿੱਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਸਨੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਸਿੱਖਿਆ।
ਜਲਿਆਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਨੇ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਗਹਿਰਾ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ਼ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਜਗਾਈ। ਇਸੇ ਘਟਨਾ ਨੇ ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਬਗਾਵਤ ਦੀ ਰਾਹ ’ਤੇ ਲਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ। ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਉਹ ਕੈਦ ਵਿੱਚ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਰਿਹਾਅ ਹੋਇਆ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵੀ ਦਰਸਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ।