Self Help

ਕਿਸੇ ਵਲ ਪਿੱਠ ਕਰਕੇ, ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਕੱਢਣ ਨਾਲ ਤਸੱਲੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਕੋ ਵੇਲੇ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਅਸਮਾਨ ਦੋਵੇਂ ਨਹੀਂ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ। ਭਾਰਤੀ ਹਰੇਕ ਭੈੜੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਕਲਿਯੁਗ ਕਹਿ ਕੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਯਾਰ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਹਾਲ ਕੀ ਲਿਖਾਂ, ਦਿਲ ਤੋਂ ਹੱਥ ਹੱਟਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਜੋ ਅਸੀਂ ਨਿੰਬੂ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਉਹੀ ਨਸ਼ੇ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਰੱਬ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਕਿਧਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਹੀ ਨਾ ਯਾਦ ਕਰ ਲਵੇ। ਪ੍ਰੇਮਿਕਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪ੍ਰੇਮੀ ਦੀ ਰੁੱਕੀ ਹੋਈ ਘੜੀ ਵੀ ਚਲਣ ਲਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਗੰ੍ਰਥਾਂ ਦੇ ਪਾਠੀ ਤਾਂ ਅਨੇਕਾਂ ਹਨ, ਪਾਠਕ ਕੋਈ-ਕੋਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਨਿਰਵਾਣ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਸਿਧਾਰਥ ਨਹੀਂ, ਯਸ਼ੋਧਰਾ ਜਾਵੇਗੀ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਸਾਨੂੰ ਕੁਝ ਮਜ਼ਬੂਤ ਧੱਕਿਆਂ ਦੀ ਹੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਭੈੜੇ ਦਿਨ ਆਏ ਹੋਣ ਤਾਂ ਕੜਾਹ ਖਾਣ ਨਾਲ ਵੀ ਦੰਦ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹਨ, ਸੋਚਦੇ ਮਗਰੋਂ ਹਨ, ਪੱਛਤਾਉਂਦੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹਨ। ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ, ਸਹੁਰੇ ਕਦੋਂ ਸਹੁਰੀ ਦੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਤਲਾਕ ਮਗਰੋਂ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਨਾਲ ਕੌਣ ਜਿਊਂਦਾ ਹੈ?  ਲੁੱਟੇ ਜਾਣ ਮਗਰੋਂ ਕੌਣ ਹੱਸਦਾ ਹੈ? ਆਦਤ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦਾ, ਆਦਤ ਤਿਆਗਣ ਵੇਲੇ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਤੀਵੀਆਂ-ਵਿਹੁਣੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਚੁਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚ ਘਾਹ ਉੱਗ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਜਵਾਨੀ ਵਿਚ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਮੈਂ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿਚ ਕਰਾਂਗਾ। ਜਿੳੂਣਜੋਗੇ ਪੁੱਤਰ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਧੀਆਂ ਤਾਂ ਮਰ ਜਾਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਕ ਨਵਾਬ ਸਾਹਿਬ ਲਖਨਊਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੇ ਦੀ ਬਰਾਤ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਲੈ ਕੇ ਗਏ। ਉਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੋਵੇਂ ਦਿਨ ਅੰਡਿਆਂ ਵਾਲੇ ਪਕਵਾਨ ਹੀ ਪਰੋਸੇ ਗਏ। ਆਖਰ ਨਵਾਬ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੁੜਮ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ‘‘ਭਾਈ ਜਾਨ, ਇਹ ਅੰਡੇ ਤਾਂ ਚਲੋ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਠੀਕ ਨੇ ਪਰ ਜ਼ਰਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਲਿਦ ਸਾਹਿਬ ਨਾਲ ਵੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਵਾਓ।’’ ਮਾਂ ਮਰ ਗਈ, ਪਿਤਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਗੁਜ਼ਰ ਚੁੱਕੇ ਸਨ। ਧੀ ਨੇ ਮਾਂ ਦੇ ਭੋਗ ਦੇ ਕਾਰਡ ਥੱਲ੍ਹੇ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਛਪਵਾਇਆ: ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇਵੀ, ਉਮਰ ਸਤਾਈ ਸਾਲ, ਰੰਗ ਗੋਰਾ, ਬੀ.ਏ. ਪਾਸ, ਸਰੀਰ ਪਤਲਾ, ਕੱਦ ਪੰਜ ਫੁੰਟ ਪੰਜ ਇੰਚ, ਤਲਾਕਸ਼ੁਦਾ, ਬੱਚਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ, ਮਕਾਨ ਆਪਣਾ ਹੈ। ਅੱਸੀ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਸਹੇਲੀਆਂ, ਚਿਰਾਂ ਮਗਰੋਂ, ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋਈਆਂ। ਭਾਵੇਂ ਸਰੀਰਾਂ ਵਿਚ ਲਚਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੀਵਾਨਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਬੜੇ ਜੋਸ਼ ਨਾਲ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ। ਨਵੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਇਕ ਨੇ ਦੂਜੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਜਵਾਨ ਅਤੇ ਸੋਹਣੀਆਂ ਸਾਂ, ਹੁਣ ਕੇਵਲ ਸੋਹਣੀਆਂ ਹੀ ਹਾਂ। ਇਕ ਸੁੱਖੀ ਅਤੇ ਸਫ਼ਲ ਪਤੀ ਲੱਭਿਆ ਹੈ, ਜਾਂਚ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸ ਦਾ ਹੈ?